Extrait de « PARIS »

Je me suis fait une promesse durant les nuits englouties de boue :
Que les épreuves serpentines ne m’empoisonneraient pas avant la fin.
Je ne serai ni tes années, ni tes mains.
Ma voix voguerait, distincte, dans tout le vacarme.
Jusqu’au bout de mes doigts, je resterai vrai et brave,
Pour offrir à chacun réconfort et paix.​

Avrom Sutzkever (1913-2010), né à Smorgon en Lituanie, figure parmi les voix les plus marquantes de la poésie yiddish du XXe siècle. Survivant du ghetto de Vilnius, il a traversé l’horreur de la Shoah en menant une résistance culturelle : il a préservé des manuscrits précieux et continué d’écrire dans les circonstances les plus inhumaines. Son œuvre, profondément humaniste et spirituelle, porte la trace des bouleversements tragiques de son époque. Installé en Israël à partir de 1947, il fonde « Die goldene keyt », revue littéraire qui deviendra la plus influente publication en langue yiddish.

Le poème « Paris », écrit en décembre 1946 lors de son retour en Europe après la guerre, constitue un manifeste de résilience. Sutzkever y exprime sa détermination à ne pas céder à la haine, à demeurer fidèle à lui-même et courageux malgré l’épreuve traversée. Cette œuvre traduit un humanisme profond : l’engagement à apporter consolation et paix à autrui malgré sa propre douleur. Elle s’inscrit dans un projet plus vaste de préservation de la mémoire juive et de reconstruction morale après le désastre.

À travers ce texte, Sutzkever incarne la figure du poète-témoin, gardien de la mémoire, portant un engagement inébranlable envers la vérité, la dignité humaine et la fraternité universelle.

—————————————–

אויסצוג פֿון פּאַריז

איך האָב מיר אַ הבטחה געגעבן אין בלאָטע־פֿאַרטרונקענע נעכט:
אַז די שלאַנגעדיקע פּרובינס וועט מיך נישט פֿאַרגיפטן פֿאַרן סוף.
איך וועל בלײַבן נישט־דײַנע יאָרן, נישט־דײַנע הענט.
מײַן קול לאָזט זיך אויס אין דעם גוואַלדיקן עולם.
צו שפּיץ פון מיינע פינגער וועל איך בלײַבן אמת און קאַבצן,
צו העלפֿן יעדן, צו געבן טרייסט און באַרוע.

---

אַווראָם סוצקעווער (1913–2010), געבוירן אין סמאָרגן אין ליטע, געלט אלס איינע פֿון די וויכטיקסטע שטימען אין דער ייִדישער פּאָעזיע פֿון twentieth סעקול. אַ געטריבענער פֿון דעם ווילנער געטאָ, האָט ער דורכגעליטן די חורבן־טויטן אין אַונהייב פֿון אַ קולטורעלער קעגנשטעל: ער האָט געראַטעוועט טײַערע האַנדערקריפטן און ווייטער געשריבען אין די מערסט אוממענטשלעכע אומשטאַנדן. זײן ווערק, טיפֿ־הומאַניסטיש און געיסטיק, טראָגט אין זיך די שפּור פֿון די טראַגישע אומשלאָגן זײַנער תּקופֿה. זינט 1947 האָט ער געוווינט אין ישׂראל און געגרינדעט „די גאָלדענע קייט“, אַ ליטעראַרישע צײַטשרפֿט וואָס איז געוואָרן די איינפֿלוסרײַכסטע פּובליקאַציע אין דער ייִדיש־שפּראַך.

די פּאָעמע „פּאַריז“, געשריבן אין דעצעמבער 1946 בעת זײַן אומקייר פֿון אייראָפּע נאָך דער מלחמה, איז אַ מאָנומען פֿון ווײַטערלעבן. סוצקעווער דריקט אַרויס זײַן פֿאַרנעמעניש ניט אַראָפּצופֿאַלן אין האַס, נאָר צו בלײַבן געטרײַ זיך אַליין און שטאַרק, כאָטש די שווערסטע פּראָבעס. דאָס ליד לייכטערט אַ טיפֿן הומאַניזם: אַ מחויבות צו ברענגען טרייסט און שלום צו אַנדערע, אַפֿילו ווען זײַן אייגענע מוטער איז נאָך אָפֿן. עס פּאַסט זיך אַרײַן אין זײַן ברייטערער פּרויעקט פֿון אנהיטן דער ייִדישער זכּרון־אוצר און בויען ווידער אַ מאָראַלישע וועלט נאָך דעם חורבן.

דורך דעם ווערק שטעלט סוצקעווער פאָר דעם פּאָעט־עדות־טיפּ, אַ שומר־הזכּרון וואָס טראָגט אַ שטאַרקסטנס אייביקן מחויבות צום אמת, צו דער מענטשלעכער כּבֿוד און צו דער אַלמענדיקער ברידערשאַפֿט.

————————————————————-

Excerpt from Paris

I made myself a promise during nights sunk in mud:
That snakelike trials would not poison me before
My breath ran out. I would not be enslaved.
My voice will roam, clear, through all the noise.
To the tips of my fingers, I’ll stay true and brave,
Enough to give everyone comfort and hope.

Avrom Sutzkever (1913–2010), born in Smorgon, Lithuania, stands among the most powerful voices of 20th-century Yiddish poetry. A survivor of the Vilnius ghetto, he lived through the horrors of the Shoah while leading a form of cultural resistance: rescuing precious manuscripts and continuing to write under the most inhuman conditions. His work, profoundly humanistic and spiritual, bears the imprint of the tragic upheavals of his time. After settling in Israel in 1947, he founded Di goldene keyt, the literary journal that would become the most influential Yiddish-language publication of its era.

The poem “Paris,” written in December 1946 during his return to Europe after the war, is a manifesto of resilience. In it, Sutzkever asserts his determination not to yield to hatred, choosing instead to stay true to himself and courageous despite what he endured. The poem reflects a deep humanism: a commitment to offering comfort and peace to others even while carrying his own grief. It belongs to a broader project of safeguarding Jewish memory and rebuilding moral life after catastrophe.

Through this text, Sutzkever embodies the figure of the poet-witness, guardian of memory, steadfastly devoted to truth, human dignity, and universal fraternity.

——————————————————–

קטע מתוך ‘פריז

הבטחתי לעצמי בלילות שקועים בבוץ:
שניסיונות הנחש לא ירעילו אותי לפני שאפסיק לנשום.
אני לא אהיה השנים שלך, לא הידיים שלך.
קולי ישוטט, ברור, בין כל הרעש.
עד קצות אצבעותיי, אשאר נאמן ואמיץ,
כדי להציע לכולם נחמה ותמיכה.

אברום סוצקבר (1913–2010), שנולד בסמורגון שבמַדינת ליטא, נחשב לאחת הקולות החזקים ביותר בשירה היידית של המאה העשרים. ניצול גטו וילנה, הוא עבר את אימי השואה תוך שהוא מוביל צורה של התנגדות תרבותית: הצלת כתבי־יד יקרי ערך והמשך כתיבה בתנאים שאינם אנושיים. יצירתו, הומניסטית ורוחנית לעומק, נושאת את חותמם של הזעזועים הטרגיים של תקופתו. לאחר שהתיישב בישראל ב־1947, ייסד את כתב העת «די גולדן קייט», שהפך לפרסום המשפיע ביותר בשפה היידית.

הפואמה « פריז », שנכתבה בדצמבר 1946 במהלך שובו לאירופה לאחר המלחמה, מהווה מניפסט של חוסן. בספרות זו מבטא סוצקבר את נחישותו שלא להיכנע לשנאה, אלא להישאר נאמן לעצמו ואמיץ למרות מה שעבר. היצירה משקפת הומניזם עמוק: מחויבות להעניק נחמה ושלום לאחרים, גם כאשר הוא עצמו נושא כאב כבד. היא חלק ממפעל רחב יותר של שימור הזיכרון היהודי ובנייה מוסרית מחדש לאחר האסון.

באמצעות הטקסט הזה, סוצקבר מגשים את דמותו של « המשורר־העד », שומר הזיכרון, המחויב ללא סייג לאמת, לכבוד האדם ולאחווה אוניברסלית